ΕΛΕΝΗ ΣΤΑΣΙΝΟΥ: «Μαινάδες τοῦ Κηφισσοῦ», μυθιστόρημα

Ηλίας Κεφάλας

Τρίκαλα, Θεσσαλίας 

  ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ  

ΕΛΕΝΗ ΣΤΑΣΙΝΟΥ: 

«Μαινάδες τοῦ Κηφισσοῦ», 

μυθιστόρημα, 

σελ. 376, Γκοβόστης 2018

Μετὰ τὸ συναρπαστικὸ ταξίδι στὸν χρόνο ποὺ ξεκινάει ἀπὸ τὴν ἐπανάσταση τοῦ 1821 καὶ διαρκεῖ 150 ἔτη μὲ τὰ "Βρωμοθήλυκα τῆς Ἱστορίας" (2016), ἡ Ἑλένη Στασινοῦ στήνει τὴν ἑπόμενη ἀφήγησή της μὲ τίτλο "Μαινάδες τοῦ Κηφισσοῦ", μὲ τὴν ὁποία ἀντιμετωπίζει τὴν παράνοια τῆς μετεμφυλιακῆς περιόδου καὶ τὰ ἀσύντακτα βήματα τῆς χώρας νὰ μεταμορφωθεῖ σὲ σύγχρονο κράτος. Τὰ γεγονότα διαποτίζονται ἀπὸ τὴν μυθολογικῶν προεκτάσεων εἰσέλευση τοῦ ἁλατιοῦ στὸ προσκήνιο τῆς καθημερινότητας. 

Ἡ ἀθωότητα, ἡ τυχαιότητα, οἱ ἀρχέγονες δυνάμεις καί, τέλος, ἡ σκληρὴ πραγματικότητα συναπαρτίζουν τὸ πὰζλ τοῦ νέου μυθιστορήματος τῆς Ἑλένης Στασινοῦ, ἡ ὁποία ἀξιοποιεῖ ἐνεργὰ τὸ εὐμετάβολο τῆς ἀνθρώπινης φύσης καὶ συνθέτει μιὰ παραστατικότατη τοιχογραφία χαρακτήρων, ποὺ ἑρμηνεύουν μὲ πειστικὸ τρόπο τὸ κλίμα τῆς ἐποχῆς. 

Οἱ δεκαετίες τοῦ ᾽50 καὶ τοῦ ᾽60 εἶναι μιὰ δύσκολη συγκυρία γιὰ τὶς Μαινάδες τοῦ Κηφισσοῦ, ὅπως αὐτοαποκαλεῖται μιὰ παρέα πέντε μαθητριῶν, ποὺ παίζουν ἐκεῖ στὰ βόρεια προάστια τῆς Ἀθήνας, στὰ παρόχθια μονοπάτια τοῦ ὀρεινοῦ Κηφισσοῦ, κουβαλώντας ἡ κάθε μία τὰ οἰκογενειακά της μυστικά. Ἐκεῖ σφυρηλατοῦν τὴν ἔννοια τῆς ἑνότητας, ἐκεῖ ξεδιπλώνουν τοὺς ἐσώτερους χαρακτῆρες τους, ἐκεῖ νιώθουν τὴ μέθεξη τῶν ἀπόκρυφων δυνάμεων τῆς φύσης, φθάνοντας μέχρι τὸν ἀσύνειδο καὶ ὑπερβατικὸ φόνο. 

Ὡστόσο οἱ μέγγενες τῆς φοβισμένης κοινωνίας ἐπιτελοῦν γύρω τους τὶς δικές τους ἀσφυκτικὲς συσφίξεις καὶ τὸ ἁλάτι ποδηγετεῖ, προστάζει, ἀποκαλύπτει καὶ τροχιοδρομεῖ τὴν ὅποια σωτηρία τῶν ἀνθρώπων. 

Ἀπὸ μυστηριακὸ ὑλικὸ μαγγανείας μέσα στὴ φούχτα τῆς αὐτοσχέδιας ἱέρειας καὶ ἀπὸ ἐλλεῖπον συστατικὸ τῆς καθημερινῆς χαμοζωῆς μέχρι νὰ γίνει διττὸ φωτεινὸ σύμβολο τῶν ἁλυκῶν, δηλαδὴ ἔμβολο τοῦ παράνομου καὶ ἀπάνθρωπου κέρδους, ποὺ βάζει σὲ κίνηση δολοπλοκίες καὶ βιαιότητες, ἀλλὰ καὶ φῶς ἐλπίδας ποὺ θερμαίνει τὶς σχέσεις καὶ τὶς ἐλπίδες τῶν ἀνθρώπων, τὸ ἁλάτι συσφίγγει καὶ ταυτόχρονα διαβρώνει τοὺς κατόχους καὶ τοὺς ἐκμεταλλευτές του, τοὺς έργάτες παραγωγούς του, ὅλους αὐτοὺς ποὺ ἐμπλέκονται συνειδητὰ σ᾽ ἕναν βίο μὲ πολλὰ κοινὰ στοιχεῖα. 

Ἡ συγγραφέας μὲ μεγάλη ὀξυδέρκεια ἐπιφέρει τὶς ἀπρόβλεπτες ἀνατροπὲς στὴν ἱστορία της καὶ μὲ ἀληθοφάνεια ὑπονοεῖ τὶς σπαρακτικὲς ἀπόκρυφες ἀντιδράσεις τοῦ σύμπαντος κόσμου, ὅταν οἱ Ἑνότητες σπάζουν καὶ κατακερματίζονται σὲ ἀπειροελάχιστα θραύσματα. 

Ἡ γλωσσικὴ δεξιότητα, ἡ τεχνικὴ εὐστροφία, ἡ προσεγμένη ἔρευνα, τὸ ταλέντο τῆς συγγραφέως νὰ μιλᾶ ὑπαινικτικὰ γιὰ πολὺ περισσότερα πράγματα ἀπ᾽ ὅσα συγκεκριμένα ἀναφέρονται στὸ κείμενο, δημιουργοῦν στὸν ἀναγνώστη μιὰ κατάσταση αἰχμαλωσίας, ποὺ λήγει μόνο μὲ τὸ τέλος τῆς ἀνάγνωσης τοῦ βιβλίου.